In de jaren ’70 werd het door de leiding niet op prijs gesteld dat je als bewaarder lange gesprekken voerde met gedetineerden die op je etage verbleven. Als een hoofdbewaarder zag dat je in een (naar zijn zin) lang gesprek was met een gedetineerde schreeuwde hij vlot: ‘’Hé bewaarder, doe die celdeur dicht, je bent geen sociaal ambtenaar!’’ Als je voor dit feit al eens eerder een reprimande was gegeven, dan kon je op het matje komen bij de huismeester. Die bracht je (in niet mis te verstane woorden) het verderfelijke van je gepraat met gedetineerden aan je verstand. Dit was een eenrichtingsgesprek , je kon luisteren en slikken wat de huismeester je te vertellen had. Hij sloot altijd af met een wijze raad. ‘’ Jongen vertouw een gedetineerde nooit’’, en dan kon je gaan. Gaandeweg werd het regiem minder streng, gedetineerden kregen beklagrecht. Bewaarders kregen de taak om observatierapporten van gedetineerden te schrijven en moesten nu meer contact zoeken met de gedetineerden. Sommige collega’s, vooral de oudere, zagen dit totaal niet zitten. Ze lazen dan de observatierapporten van de collega’s en schreven er dan vrolijk onder: ‘’Ben het volledig eens met wat mijn collega heeft geschreven’’. Er was in sommige zaken nog een onvoldoende ondersteuning van de zittende hoofdbewaarders, die de vernieuwende ontwikkelingen niet zagen zitten en liever op een rustige manier naar hun pensioen hobbelden. Deze club hoofdbewaarders was indertijd aangesteld op anciënniteit. Als er een hoofdbewaarder met pensioen ging dan werd zijn baan overgenomen door de bewaarder met de meeste dienstjaren, of er moesten in zijn functioneren ernstige tekortkomingen zijn.
Één keer heb ik het meegemaakt dat er zo’n oudste bewaarder niet werd gepromoveerd. Hij had eens toezicht in de bezoekkamer. De vrouw van een gedetineerde wilde tijdens dit bezoek bij haar man op schoot gaan zitten, en dit werd door de bewaarder niet toegestaan. Hierop pakte de vrouw een pistool die ze tussen haar kleding had verstopt, en bedreigde daarmee de bewaarder (detectiepoortjes waren er toen nog niet). Op zo’n moment is het dan alleen maar verstandig om rustig te blijven en de ontwikkelingen maar te laten gebeuren, wat de bewaarder dan ook deed. Hij werd verbaal bedreigd, met woorden van ‘’Houd je mond dit over wat hier gebeurd anders zoeken we je thuis wel op!’’ Of woorden van gelijke strekking. Na afloop van het bezoek vertrok de vrouw met meenemen van het pistool en de gedetineerde werd teruggebracht naar zijn cel. De bewaarder had nu alarm kunnen slaan, maar deed dit niet, en ging ’s avonds gewoon naar huis zonder iets van het voorval te melden!
De andere dag het deze bewaarder weer dienst en weer hield hij zijn mond. Maar de betreffende gedetineerde had inmiddels wel het verhaal verteld aan medegedetineerden, en dan duurt het niet lang of ook de directeur wordt dan in kennis gesteld van het hele verhaal. Het was maar goed dat de directeur rekening hield dat de betrokkene al veel dienstjaren had en nog maar enkele jaren van zijn pensioen stond, anders was hij op staande voet ontslagen. Bevorderd werd hij uiteraard niet meer. Dit bevorderingssysteem werkte niet meer en werd afgeschaft. Het behalen van de vereiste diploma’s en geschikt bevonden worden door het management was voortaan noodzakelijk voor een bevordering.
Wilde je als bewaarder naar een hogere functie, dan moest je bijvoorbeeld ook buiten je eigen inrichting gaan solliciteren. Ik heb dan ook veel collega’s waar ik jaren mee heb gewerkt om die reden zien vertrekken. Zelf ben ik in de eigen inrichting bevorderd, en werd hoofdbewaarder. Deze functie werd weer wat later veranderd in ‘teamleider’.
Boeiend !